Энг сўнгги маълумотларга кўра, шу йил 4 октябрда Қирғизистон Жогорку Кенешига бўлиб ўтадиган сайловларда 3млн 523 минг 532 нафар сайловчи қатнашиши айтилмоқда. Сайлов кунигача ушбу рақам яна ошиши мумкин. Аммо ҳозир гап унда эмас. Гап…
Ўз исмини ошкор қилмаган респондентга кўра мамлакатда бўлиб ўтадиган сайловларга тарғиботлар қизғин давом этмоқда.
— Сирасини айтганда, бутун оламда кечаётган жон олувчи пандемияга қарамасдан юртимизда бўлажак сайловларга қаттиқ тайёргарлик кўрилди,–дейди суҳбатдош.—Бундай қараб турсангиз, пандемиядан сақланишдан кўра, сайловларда иштирок этиш кўпчилик кишилар учун биринчи эҳтиёжга айланиб қолди. Нимага дейсизми? Чунки аввалги сайловларда бўлганидек, бу кунги сайловларда ҳам қуруқ ваъдага қўшиб пул айланмоқда. Энг ачинарлиси, жамият ўн еттита бўлакка бўлиб ташланди…Ҳар бир бўлакнинг устида қўлида пул чангаллаган партиялар турибди.
Суҳбатдошнинг сўзлари кишини ўйга толдиради. Марказий Осиё халқлари азал-азалдан уруғ-уруғларга бўлинган эди. Собиқ СССР ўзининг темир интизоми билан бундай “уруғ”чиликка бир қадар бирҳам бергандай бўлди. Бугун эса одамлар уруғларга эмас, партияларга, уларнинг ҳар бир овоз учун чўзадиган пулларига қараб парчаланмоқда…Шундан маълум бўладики, нафс одамнинг ошқозонида эмас, қонида бўлар экан-да! “Демократик орол” нари турсин, қитъа бўлиб кетганида ҳам одамзот бу балодан, нафс балосидан қутулолмаслигини ўтаётган мустақиллик йиллари аниқ-тиниқ кўсатмоқда.
Хўш, сайловлар қатидаги сийловлар қандай йўлга қўйилган? Маълум бўлишича, ҳар бир шаҳар,район ва овул марказларида партияларнинг штаблари жойлашган. Штаб бошлиғидан тортиб, оддий агитаторгача маош олади. Асосий тарғиботчилар оддий одамлар. Масалан, партиялардан бирига овоз беришга шайланган 20 нафар сайловчини паспорт нусхаси асосида топиб келган оддий тарғиботчига маълум миқдорда (айтишларича, йигирма минг сомгача)нақд пул берилади. Ўша 20 нафар одамнинг ҳар бири сайловга кириб, ваъда берган партиясига овоз берганини исботлаб берса, айтишларича,3мингдан 5минг сомгача пул олишади…
Юқорида сайловчиларнинг сонини келтириб, гап бунда эмас, деб ёзган эдик. Кўриб турибсизки, гап шунда экан. Мавжуд ўн еттита партия 3,5 миллиондан ортиқ сайловчига пулни қаердан топиб беришар экан? Депутатликка номзодларнинг бизнеслари шу даражада улканми? Унда нега оддий халқнинг турмуши абгор? Қани энди ўша бойликдан оддий аҳолига ҳам сайловга сийлов қилиб эмас, ишчи ўринлари яратилиб, ҳалол меҳнатларига ҳақ сифатида берилса! Ана шунда балки жамият бўлакларга бўлинмай, номзодларга ҳалол овозларини берган бўлишармиди?! Зотан,қирғизнинг оташин уламоси, марҳум Чўбак ҳожи айтганидек, пора бериб сайланган ҳам, пора олиб сайлаган ҳам Оллоҳнинг олдида жавобгардир!
Холис Назар.